search
top

Over Quantitative Easing

Sinds de publicatie van een invloedrijk paper van de Belgische econoom Paul de Grauwe wordt ingrijpen van de ECB door steeds meer economen voorgestaan, van nobelprijswinnaar Paul Krugman tot onze eigen Nederlandse Bas Jacobs. De ECB moet niet alleen een lender of last resort zijn voor de banken, maar ook voor overheden. De obligatiemarkten kunnen anders in een self-fulfilling prophecy raken, waarin de rentes stijgen omdat men bang is voor een bankroet en een bankroet dichterbij komt omdat de rente stijgt. In zo’n situatie is het volgens de Grauwe belangrijk dat de centrale bank ingrijpt en staatsobligaties opkoopt om er voor te zorgen dat de rente stabiliseert.

Als er echter iets is wat bijna iedereen weet over monetair beleid dan is het dat geld drukken inflatie veroorzaakt. Quantitative easing (QE), het aankopen van staatsobligaties en andere effecten door de centrale bank, staat synoniem met ‘geld drukken’. Zo gauw de geldpersen aan gaan ontstaat er inflatie zo luidt de conventionele wijsheid. Weimar-Duitsland en Zimbabwe zijn de Godwin van monetair beleid geworden

Men was doodsbenauwd dat er hyperinflatie zou ontstaan toen de Federal Reserve gigantische hoeveelheden staatsobligaties en andere effecten begon op te kopen. Hoewel inflatie, laat staan hyperinflatie, in de VS uitbleef, verhindert dit critici er niet van nog steeds hel en verdoemenis te voorspellen wanneer de ECB zou besluiten staatsobligaties op te kopen. Een uitleg van wat QE eigenlijk doet en waarom veel van de gebruikelijke bezwaren ongegrond zijn is daarom op zijn plaats.

Wat is QE?
Bij QE koopt de centrale bank staatsobligaties op van commerciële banken. Staatsobligaties zijn het best voor te stellen als spaarrekeningen bij de centrale bank. Wat QE in feite doet is het geld van de spaarrekening bij de centrale bank verschuiven naar de bankrekening bij de centrale bank. Tenzij men wil beweren dat geld op spaarrekeningen geen echt geld is, verandert de geldhoeveelheid door QE niet. Er komt geen nieuw geld bij, de centrale bank verandert alleen de samenstelling van de activaportefeuille van banken. Geld bijdrukken is dan ook een misleidende term voor QE.

De mythe van het fractioneel reserve bankieren
Aangezien het opkopen van staatsobligaties op zichzelf nog niet de geldhoeveelheid vergroot rijst de vraag: waarom zou dit inflationair zijn? Het idee is dat wanneer banken meer reserves hebben zij meer kunnen uitlenen. Elke bank moet op haar deposito’s een bepaald percentage aan reserves aanhouden. Laten we zeggen dat banken 10 procent in reserve moeten houden. Als een bank dan €100 aan reserves heeft kan het €90 uitlenen; deze €90 komt weer bij een bank terecht die weer €81 mag uitlenen; deze €81 komt weer bij een bank terecht enzovoorts. Zo kan er uit €100 aan reserves uiteindelijk €1000 aan deposito’s worden gemaakt. Dit noemt men fractioneel reserve bankieren (FRB).

Probleem met dit model van hoe banken werken is dat het niet strookt met de realiteit. Centraal bankiers zelf weten dit dondersgoed. Seth B. Carpenter van de Amerikaanse centrale bank en Piti Distayat van de Bank for International Settlements leggen beiden in wetenschappelijke publicaties uit waarom het conventionele model niet klopt. Vraag aan uw lokale bankmanager of hij het nummer heeft van de afdeling reserves van zijn bank en hij zal u verbaasd aankijken. Banken wachten niet tot ze reserves hebben om geld uit te lenen. Het is precies omgekeerd. Banken lenen geld uit en zoeken later naar de reserves om de door hen gecreëerde deposito’s te dekken. De centrale bank moet wel de benodigde reserves ter beschikking stellen, als ze dit niet zou doen zou ze een financiële crisis veroorzaken, wat niet strookt met haar mandaat.

Dit zet de economische theorie op zijn kop. Economen gaan er van uit dat de centrale bank de geldhoeveelheid kan controleren. Als banken wachten tot ze genoeg reserves hebben alvorens ze geld uitlenen heeft de centrale bank inderdaad bepalende invloed op de uiteindelijke geldhoeveelheid. In de echte wereld kan dit echter niet zo zijn, al is het alleen maar omdat banken vaak zelf ook geen invloed hebben op wat ze uitlenen. Grote bedrijven hebben bijvoorbeeld kredietlijnen met banken en kunnen tot een bepaald bedrag rood staan. Wanneer en of er van deze kredietlijnen gebruik wordt gemaakt ligt buiten de invloedsfeer van de bank en is dus onmogelijk te coördineren met de afdeling reserves.

Kortom de centrale bank reageert op wat banken doen en niet andersom. De centrale bank kan de prijs van reserves bepalen (de interbancaire rente — voor welke prijs kan je reserves lenen?), maar niet de kwantiteit aan reserves. Uiteindelijk maakt het, in tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, voor het kredietbeleid van de banken dus niet uit hoeveel reserves ze hebben: banken lenen aan iedereen die ze kredietwaardig achten ongeacht hun reservepositie. Op dit moment zijn er simpelweg te weinig kredietwaardige leners te vinden om inflatie te veroorzaken. Mensen proberen hun schulden juist af te betalen, ze willen niet nog grotere schulden.

 De interbancaire rente en QE
Een grotere hoeveelheid reserves zorgt wel voor neerwaartse druk op de interbancaire rente. Bij een gelijkblijvende vraag naar reserves zorgt een stijging van de hoeveelheid reserves ervoor dat de interbancaire rente uiteindelijk naar nul zal dalen. In de VS en Japan is dit geen probleem: beide landen hebben een doelrente van 0 procent. In Europa hebben we, wat men er ook van vindt, een doelrente van 1,25 procent. Het opkopen van staatsobligaties kan dus het uitvoeren van monetair beleid bemoeilijken omdat er meer reserves in omloop komen.

Hiervoor is echter een eenvoudige oplossing: De centrale bank geeft 1,2 procent rente op reserves en bied voor 1,3 procent rente reserves aan. Uitlenende banken willen dan een rente hoger dan de 1,2 procent die ze toch al krijgen en lenende banken willen een rente lager dan 1,3 procent anders kunnen ze net zo goed van de centrale bank lenen. Probleem opgelost.

Moral Hazard
Wel een echt probleem is moral hazard. Wanneer landen weten dat de ECB hen altijd te hulp zal schieten hebben ze geen enkele prikkel om hun overheidsuitgaven te matigen. Een voorbeeld van hoe dit uit de klauwen kan lopen is de roebelzone. Na de val van de Sovjet-Unie kwamen er veel nieuwe landen bij. Al deze landen gebruikten nog steeds de roebel en hadden een eigen centrale bank die deze roebels kon bijdrukken. Het gevolg was dat elk land een prikkel had zoveel uit te geven als ze konden, de inflatie verspreidde zich immers over de hele roebelzone, waardoor het land dat de meeste roebels bijdrukte het meeste voordeel had. Enorme inflatie was het gevolg. Dit probleem kan voorkomen worden door begrotingsregels op te leggen of door een federale Europese overheid, die het fiscaal beleid coördineert.

Gezien de grootschalige werkloosheid in de Eurozone is inflatie op dit moment geen echt gevaar. Inflatie ontstaat wanneer de vraag naar goederen en diensten groter is dan het aanbod aan goederen en diensten. Met 11% werkloosheid in de Eurozone kan het aanbod aan goederen en diensten nog flink worden verhoogd, waardoor excessieve vraag als gevolg van een begrotingstekort een toekomstig en geen actueel probleem is.

Conclusie
Slogans als ‘de drukpersen aanzetten’ dekken niet de lading van wat het opkopen van staatsobligaties daadwerkelijk inhoud. Dit soort slogans maken mensen vooral bang. Door de angst voor ingebeelde problemen als inflatie wordt er niets gedaan aan het daadwerkelijke probleem: grootschalige werkloosheid en afremmende economische activiteit in de Eurozone.

De schuld mag voor een groot deel neergelegd worden bij economen. Veel van de bezwaren tegen ECB ingrijpen zijn gebaseerd op dode economische ideeën als fractioneel reserve bankieren. Hoewel praktiserende centraal bankiers, de mensen die van dag tot dag het monetair beleid uitvoeren, in hun eigen publicaties nauwkeurig laten zien dat de conventionele wijsheid over hoe monetair beleid werkt een mythe is heeft dit geen enkele invloed op de economische wetenschap. ‘Science progresses one funeral at a time,’ schreef de natuurkundige Max Planck ooit.

9 Responses to “Over Quantitative Easing”

  1. renren zegt:

    Hallo beheerders;
    Elke keer als ik op page 2 of 3 klik krijg ik deze mededeling:
    Sorry, the page your requested could not be found, or no longer exists.

    Zo kan ik geen oudere artikelen lezen die niet op pagina 1 staan.

  2. […] et Veritas: {{title}} {{url}} (via @jessefrederik)"}};}In aansluiting op een recent bericht van Frederik, waarin er gesteld wordt dat er een fundamenteel verschil is tussen ‘quantitative […]

  3. […] Frederik heeft dit al op fraaie wijze boekhoudkundig aangegeven, op deze site. Hier, voor diegenen voor wie boekhouden een gruwel is (de 99%) een niet […]

  4. […] de netto vermogenspositie van de bank? Niets. Er wordt geen nieuw geld geschept, zoals wij hier al vaker hebben aangegeven. De ECB kan alleen de samenstelling van de bezittingen veranderen, maar niet de netto […]

  5. Mana View zegt:

    Rudraprayag is a single of the Panch Prayags or five confluences of Alaknanda River.
    It is an ancient temple of beheaded Ganesha.

  6. It tells you what to do if you turn out to be anxious in social conditions.

  7. cubitumire zegt:

    Undeniably believe that which you said. Your favorite justification appeared to be on the internet the simplest thing to be aware of. I say to you

  8. Good day! This is kind of off topic but I need some guidance from
    an established blog. Is it very hard to set
    up your own blog? I’m not very techincal but I can figure things out pretty quick.
    I’m thinking about making my own but I’m not sure where to begin.
    Do you have any tips or suggestions? Appreciate it

  9. De qué forma posiblemente te dejen tener un pequeño cuatro meses para después quitártelo?

  10. Photo Thief zegt:

    Alan Lewis steals other peoples photos

  11. This web site truly has all of the information and facts I wanted about this subject and didn’t know who to ask. |

  12. read more zegt:

    Since the admin of this site is working, no hesitation very soon it will be well-known, due to its quality contents.|

Leave a Reply

top