Het probleem met de Euro
Crises springen altijd meer in het oog dan non-crises. De Eurocrisis spreekt meer tot de verbeelding dan de Japanse situatie, waar er niets dramatisch gebeurt. Door de fiscale crisis in Europa zouden we bijna de non-crisis vergeten. Het is een interessant gegeven dat Japan, met een staatsschuld die groter is dan waar ook geen last heeft van spikkelanten (h/t @jvkup), terwijl Eurolanden dat wel hebben.
We hebben het hier al diverse keren gezegd: het probleem met de euro is dat landen niet langer lenen in een munt die zij controleren. ‘If a government does not have its own central bank on which it can draw cheques freely, its expenditures can be financed only by borrowing in the open market in competition with businesses, and this may prove excessively expensive or even impossible, particularly under conditions of extreme emergency,’ waarschuwde Wynne Godley al in 1997.
Dat landen met hun eigen munt veel meer controle hebben over hun rente is redelijk testbaar. In onderstaande grafiek heb ik de rentespread tussen de korte rente (de 3maands interbancaire rente) en de lange rente (de rente op tienjarige staatsobligaties) naast de staatsschuld als percentage van het bbp gezet. Zoals te zien is er geen correlatie (of zelfs een licht negatieve correlatie) bij landen met hun eigen munt. In de eurozone is dit echter heel anders.
Grafiek 1: Rentespread en staatsschuld in Eurolanden en landen met een eigen munt (Bron: OESO en IMF) 
Natuurlijk verklaart de staatsschuld niet het hele verhaal. In landen als Spanje is de staatsschuld bijvoorbeeld lager dan in Duitsland, maar toch wordt het risico hier groter ingeschat door beleggers. Men zou eigenlijk ook moeten kijken naar variabelen als het begrotingstekort, de private sectorschulden en de verwachte wisselkoers bij het uiteenvallen van de euro.
Het is echter een opmerkelijk resultaat waar de Hoogduin’s van deze wereld, die niet geloven in een wezenlijk verschil tussen een eigen munt en de euro, een antwoord op moeten hebben. Is het dan puur toeval dat er geen correlatie is in monetair soevereine landen, terwijl er wel een correlatie bestaat in eurolanden?
Als je r-kwadraat lijnen gaat gebruiken om iets te suggereren moet je natuurlijk wel de anomalieën er uit gooien, i.e. Japan en Griekenland.
Dan komt de lijn voor de eigen munt iets hoger te liggen en die voor de euro zone is minder steil. Dat doet overigens verder weinig af aan je constatering dat er een significant verschil lijkt te zijn. Een goede vergelijking is mijn inziens overigens pas mogelijk als je ook een derde lijn maakt, namelijk die van alle landen. En hoe zou dan een standaard-verdeling er uitzien?
Verder heb ik het idee dat een aantal landen met een wat lagere verdiencapaciteit wat hoger in de spread zit. Lijkt mij eerlijk gezegd ook niet onlogisch.
Een 3-d grafiek zou denk ik meer inzichtelijk kunnen maken.