search
top

Nog maar eens: Letland is een juist een voorbeeld van hoe het NIET moet, meneer Dijsselbloem

Stelt u zich voor dat er komend jaar in Nederland opeens 900.000 banen (inclusief ZZP-ers en zelfstandigen) verdwijnen. En dat in de zes maanden daarop nog eens 600.000 banen verdwijnen. Op een totaal van ongeveer 8.000.000 banen. Omdat de (buitenlandse) banken, opeens, stoppen met tomeloze kredietverlening en hun geld, opeens, terug willen hebben. En dat u te horen krijgt dat de oplossing voor dit probleem is dat u (nog) makkelijker ontslagen moet kunnen worden. En dat uw loon (nog) lager moet worden. Want dan kan het land meer exporteren zodat de schulden aan die banken kunnen worden terugbetaald. En dat dat dus niet werkt, ondanks vele miljarden steun van de EU. Dat is wat in Letland en in de andere Baltische staten gebeurt is. U weet wel, die landen die volgens miniser Dijsselbloem een voorbeeld voor ons zijn. En waar de werkgelegenheid dus niet of nauwelijks toeneemt en, vijf jaar na dato, nog steeds ver, ver onder het oude niveau ligt. En voor nog zo´n braaf voorbeeldland, Ierland, geldt hetzelfde (terzijde – de goederenexport van Ierland, die volgens de mythologie van mensen als Olli Rehn nu met dubbele cijfers zou moeten toenemen, is aan het imploderen. Het gaat bij export tegenwoordig niet om lage lonen of landen, maar om internationale productieketens en technologie. En Ierland heeft de pech dat deze ketens zich kennelijk verleggen.

Baltics

Die landen met als het om de Baltische staten gaat die uitermate slechte woonomstandigheden, waar iedereen zo snel mogelijk probeert te emigreren. Die landen waar de lonen altijd al veeeeeel lager waren dan bij ons en waar mensen altijd al veeeeeel makkelijker ontslagen konden worden zonder dat dit een oplossing was en is. En waar wel wat buitenlandse exportbedrijven zitten, maar die maken enkel gebruik van de goedkope arbeid en dragen geen kennis of opdrachten over aan de eigen bedrijven van deze landen. En waar het miezerige beetje groei dat daar nu is (of de krimp, zie Ierland), gezien de lage productiviteit en het enorme economische potentieel van deze landen, veel te weinig is om het werkgelegenheidsprobleem op te lossen (maar de emigratie heeft dat potentieel natuurlijk zwaar aangetast). Een groeiende economie met een hoge werkloosheid kan makkelijk een banengroei van 2 tot 3% per jaar vertonen, of zelfs meer. En gezien de dalingen moet dat. Maar als dit een land met een hoge werkloosheid, lage productiviteit maar goed geschoolde bevolking betreft dan is daar zeker 5 tot 6% groei per jaar voor nodig. Ondanks de beloften dat de Baltische staten ´even door de zure appel heen moesten bijten´ is daar nu, 5 jaar na het begin van de crisis, nog steeds geen sprake van. De werkgelegenheid is nog steeds desastreus laag. De lopende rekeningen van deze landen vertonen nog steeds tekorten. De overheidstekorten zijn beperkt, maar dat komt slechts door massieve inkomensoverdrachten vanuit Brussel. Niet dat ik tegen die transfers ben. Zonder dat geld, dat ten dele in de plaats kwam van het geld dat de banken jarenlang in deze landen pompten, zou het allemaal nog veel erger zijn. Griekenland is daar een voorbeeld van, waarbij overigens ook de Griekse arbeidsmarkt, door het zeer grote aantal ZZP-ers, veel flexibeler is dan de onze. Nergens in Europa zijn de lonen ook zo snel zo veel verlaagd als juist in Griekenland! Het hielp niets. Integendeel, zelfs.

Natuurlijk, het ging al mis vóór 2007, door de ongebreidelde kredietstromen. Landen Huishoudens en bedrijven konden maar lenen en lenen en lenen, omdat mensen als Alan Greenspan (lees zijn in 2007 verschenen autobiografie’ en instituties als de ECB, op het verkeerde been gezet door ideeën over rationale verwachtingen en bedrijven en consumenten en zo, dachten dat schulden en tekorten op de lopende rekening er niet meer toe deden, immers, zoals Robert Lucas (geen komediant, zoals u wellicht denkt, maar een Nobelprijswinnaar economie en de meest invloedrijke ´mainstream´ econoom van de aflopen decennia) stelde: tegenover elke schuldenaar staat een schuldeiser…. dus kunnen banken nooit in de problemen komen. Nee, ik snap dat ook niet. Maar hij was de meest invloedrijke econoom van de afgelopen decennia…. Begint u de crisis al wat beter te begrijpen? Er werd maar uitgeleend en uitgeleend. En toen opeens niet meer.

Dat is een groot probleem dat niet eenvoudig op te lossen valt, hoewel het volgens mij al zou schelen als de ECB de rente in Spanje en Italie en Griekenland omlaagdrukt door, overigens geheel volgens alle handboeken economie, overheidsobligaties op te kopen. Slecht voor de discipline? Waarom moesten de banken dan geen boetes betalen toen via de Target2 tekorten hun gelden werden veiliggesteld. Overigens zie ik de weigering tot opkopen meer als financiële repressie, en dan ook nog een repressie die het risico op uit de klauw lopende overheidsschulden in Italië en Spanje veel, veel groter maakt.

Dus, meneer Dijsselbloem, ga mij niet vertellen dat deze landen een succes zijn. En dat de oplossing is om die stoute Grieken en Spanjaarden te disciplineren met 27% werkloosheid en een veel te hoge rente. Dat maakt het alleen maar erger. En zeg tegen uw adviseurs dat ze eindelijk de statistieken eens moeten gaan lezen en beheersen. En dat de echte rentes eindelijk eens omlaag moeten, in Italië en Spanje. Dat zal de crisis niet oplossen. Maar het verlaagt het nog steeds enorme risico op ´het einde van de Euro´ wel.

One Response to “Nog maar eens: Letland is een juist een voorbeeld van hoe het NIET moet, meneer Dijsselbloem”

  1. Alle Geräte brauchen getreu der Addition aller Wattzahlen in der Summe eine Wattanzahl von 1970 W, wodurch die Rücklage 20 Prozent 394 W beträgt. Der Stromgenerator sollte daher eine Leistung von minimal 2500 W oder 2,5 kW genauer 2,5 kVA haben.

Leave a Reply

top