Detailhandelsverkopen in de EU, September 2011-September 2012 (scoopje)
Om 11.00 maakt Eurostat de detailhandelsverkopen bekend, uit de maand-op-maand veranderingen vallen nu echter al de jaar op jaar veranderingen voor september te berekenen, die wat minder volatiel zijn dan de maand op maand gegevens, te distelleren (voor Griekenland, Hongarije, Nederland, Oostenrijk, Tsjechie en Italie: data voor augustus).
* Opmerkelijk maar niet verrassend: de slechte prestatie van Nederland. Zolu dat te maken kunnen hebben met de combinatie van bezuinigen in tijden van dalende woningprijzen?
* De bizarre teruggang in Spanje en Griekenland die bovenop een eerdere daling van ongeveer 30% komt is natuurlijk geforceerd vanuit het idee dat het geld dat vrij komt door minder consumptie gebruikt kan worden om leningen af te betalen. De verminderde bestedingen leiden echter ook tot minder verkopen en daarmee tot krimp van de economie, zodat de inkomensbasis om de schulden te verkleinen ook kleiner wordt… Micro-economisch kun je sparen door minder te besteden, macro-economisch kan dat niet, tenzij je de gelden gebruikt om te investeren. Voorbeeld: het achttiende eeuwse dorpje waar 1.000 gouden munten worden gebruikt. Als een van de, zeg, 25 huishoudens minder gaat besteden dan bezit dit huishouden na enige tijd inderdaad meer gouden munten. Maar het totale aantal munten wordt er niet groter door, terwijl de economie door deze spaaractie wel een klap krijgt, tenzij de gouden munten worden gebruikt om: TE INVESTEREN.
* Opmerkelijk en wel verrassend: de hoge consumptiegroei in Engeland. Deze hoge consumptiegroei gaat gepaard met een, gezien de algemene malaise, opmerkelijk geringe verslechtering van de arbeidsmarkt, een hoog overheidstekort in het eerste kwartaal en een relatief gezien zeer laag overheidstekort in het tweede kwartaal en vooral: een snel toenemend tekort op de lopende rekening. Het lijkt op een Olympisch effect: hoge investeringen in het eerste kwartaal en grote geldstromen in verband met allerlei televisie-licenties en dergelijke die in het tweede kwartaal binnenstromen – maar die net als, wanneer was dat ook alweer, net als de geldstromen die naar Zuid-Europa gingen uiteindelijk in te hoge mate worden gebruikt om de import te financieren.
Terzijde: mijn steekproef is gebaseerd op EU landen met meer dan 1 miljoen inwoners (en deze keer ook Zwitserland). Estland dreigt er binnenkort uit te vallen.
Ik grijp uw verwijzing naar de dalende bevolking van Estland even aan om iets te zeggen over de invloed van het dalende bevolkingsaantal van buurland Letland op het gemeten economische herstel van dat land.
Carmen Reinhart en Kenneth Rogoff hebben recent geargumenteerd dat het misleidend is om te kijken naar de groei van het BBP bij een wijziging in de bevolkingsgroei en dat het BBP per capita een betere maatstaf is:
http://www.voxeu.org/article/time-different-again-us-five-years-after-onset-subprime-0
Letland kampte reeds voor de crisis met een afnemende bevolking en de crisis heeft deze trend sterk versneld. Een volkstelling in 2011 heeft aan het licht gebracht dat de Letse bevolking met ongeveer 13% gekrompen is in vergelijking met de laatste telling in 2000:
http://www.balticbusinessnews.com/article/2012/1/19/census-shows-that-2m-people-live-in-latvia
Het IMF heeft in de laatste WEO database deze resultaten in rekening gebracht. Als we dan de aanbeveling van Reinhart en Rogoff volgen, komen we tot het opmerkelijke resultaat dat het Letse BBP per capita in 2011 ´slechts´ 8% onder de piek van 2007 ligt, terwijl het BBP nog 15% onder het niveau van 2007 ligt.
Ik vind dit opmerkelijk in de context van de discussie tussen Krugman en anderen over het herstel van Letland en IJsland waarbij Krugman beweerde dat het IJslandse herstel veel sterker was dan het Letse. Het IJslandse BBP per capita ligt echter nog 10% onder het niveau van de piek in 2008:
http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=19&pr.y=7&sy=2007&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=176%2C941&s=NGDP_R%2CNGDPRPC%2CLP&grp=0&a=
Hiermee wil ik natuurlijk niet zeggen dat de Letse economische politiek een succes is, (die massale emigratie en daling van het geboortecijfer, zal zich op termijn wel wreken, en arme Letten hebben maar weinig aan deze stijging van het BBP per capita) maar ik vind het statistische effect van deze evolutie wel interessant.
Helemaal mee eens, goed verhaal. Ben overigens benieuwd in hoeverre ons nieuwe kabinet de consequenties van de Euro (die vanaf het begin duidelijk waren!), i.e. een hogere internationale arbeidsmobiliteit, i.e. veel meer Polen en Roemenen en Bulgaren hier, gaat nemen. Ik blijf het trouwens opvallend vinden dat Portugezen niet vooral naar andere EU landen maar vooral naar andere Portugees sprekende landen schijnen te emigreren en idem dito voor Spanje.
Waarom heeft de Euro invloed op de arbeidsmobiliteit van Polen en Roemenen? Bedoelt u niet eerder de uitbreiding van de Europese Unie en het wegvallen van beperkingen op legale arbeidsmigratie uit deze landen?
De Letse economie blijft ondertussen stevig groeien (of beter: herstellen). Doet het toch beter dan ik verwacht had. Ik ben benieuwd hoe lang dit nog gaat doorgaan. Maar: gewone mensen voelen hier niet veel van denk ik, dat was hier in Estland ook niet het geval met die 7,5% groei vorig jaar.
Interessant, in één van zijn laatste blogposts zegt Krugman het volgende:
“You want to be careful about the Japan comparison, by the way: given Japan’s special demography, with the working-age population actually shrinking at a fairly rapid pace, it’s not really doing any worse than the euro area and in fact is arguably doing better.”
http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/11/16/the-halt-and-the-lame-2/
Ik vraag me af of hij begrijpt wat dit betekent voor zijn argumentatie dat IJsland een beter economisch herstel heeft dan Letland.
Ontzettend leerzaam bericht! Ik kan zeggen dat ik dit niet verwacht had in de huidige lastige tijden! Is er een manier om me te abonneren op deze onderwerpen?
Uitermate wetenswaardig artikel! Ik kan zeggen dat ik dit niet had zien aankomen met deze woningmarkt! Bestaat er een manier om me aan te melden voor deze site?