15 september 2011: de Europese Centrale Bank spreekt met twee tongen…
Het zal niet iedereen ontgaan zijn dan Jurgen Stark bekend heeft gemaakt dat hij de Europese Centrale Bank gaat verlaten. De koers van de Euro daalde met procenten – eindelijk goed nieuws! Algemeen wordt verondersteld dat hij weggaat omdat hij de ECB te ‘soft’ vond. Een intrigerende inkijk in de wereld achter zijn besluit (en prachtig ‘close reading’ lesmateriaal studenten economie) wordt vandaag (15 september 2011) gegeven door twee speeches die op 15 september gehouden zijn en die te vinden zijn op de website van de ECB, de ene van Jurgen Stark, de andere van Bini Smaghi. De achterliggende opvattingen over de lange en korte termijn dynamiek van onze economie die uit deze speeches spreken zijn zeer, zeer verschillend.
De opvatting van Stark wordt wellicht het best samengevat met deze zin: “Jedoch sollten sich alle Maßnahmen, die wir zur Beendigung der Finanz- und Schuldenkrise in Europa ergreifen, an Prinzipien orientieren, die die langfristige wirtschaftliche Stabilität im Euroraum sicherstellen”. Inderdaad, the ‘long term’ van Keynes, van zijn uitspraak “in de long term, we’re all dead”. Aardig detail: deze uitspraak werd door de Oostenrijkse econoom Hayek ooit als ‘fundamenteel onliberaal’ betitelt… Het is het (in mijn ogen nogal saaie en wat al te eenvoudige) wereldbeeld van de klassieke econoom.
De opvatting van Smaghi wordt wellicht het best samengevat met dit citaat: “The other extreme solution is not to provide any financial aid, and to let the country to take the necessary measures to regain access to financial markets by itself. This solution, which is based on a blind faith in the ability of markets to discipline government budgets, may in some cases heighten the crisis of confidence and cause too drastic adjustments, which heighten the financial instability and cause contagion in other countries and markets”. Anders gezegd: een zogenaamde lange-termijn politiek doet de welvaartstrein niet op gang komen, maar ontsporen. Het is in wezen het (in mijn ogen wat realistischer) post-keynesiaanse wereldbeeld van onevenwichtigheden, onvoorspelbaarheden en irrationaliteit naast rationaliteit. Een wereldbeeld dat, naar mijn ervaring, veel economen echter angst aanjaagt, wellicht een van de redenen voor de populariteit van het klassieke denken.
Smaghi heeft veruit de beste gegevens in zijn verhaal, onder andere een zeer fraaie vergelijking van ‘spreads’ en kredietwaarderingen in 2009 met die in 2011 die duidelijk aangeven dat paniek een slechte raadgever is, op financiele markten. Stark presenteert eigenlijk geen gegevens maar baseert zich op een nogal oppervlakkige analyse van de economische situatie in de EU.
Boeiend is vooral het verschil in inzicht in ‘marktwerking’. De teneur bij Stark is toch dat, als de juiste regels en de juiste disciplinerende maatregelen er maar zijn de markten verder alles wel oplossen. Het daarbij behorende beleid is tijd kopen met tijdelijke steun en ondertussen landen zwaar onder druk zetten om de ‘juiste’ regels in te voeren (hij is wat dat betreft heel expliciet over Griekenland). Daarna komt alles goed. En die regels zijn de bekende neo-liberale canon – met de uitzonderingen dat hij wel pleit voor regulering van banken en dat groei van de private leningen volgens hem niet bepaald zaligmakend is. Bij Smaghi kunnen financiele markten echter ten prooi vallen aan onvoorspelbare fluctuaties en golven van niet gefundeerde paniek – ook als de ‘juiste’ regels er zijn maar zeker in tijden van crisis. Dat pleit voor een doelgericht maar flexibeler beleid. Waarbij juist die flexibiliteit het, volgens hem, beter mogelijk maakt de prijsstabiliteitsdoelstelling te bereiken.
Ontzettend interessant bericht! Ik zal zeggen dat ik dit niet had geanticipeerd in deze lastige tijden! Bestaat er een methode om me te abonneren op deze site?